Περπατώντας στις συνοικίες του ιστορικού κέντρου της Ρώμης, είναι εύκολο να συναντήσουμε έναν μεγάλο αριθμό παλαιών πλακών, μαρμάρινων ή πέτρινων, εντοιχισμένες σε  ιδιωτικές  οικίες ή εκκλησίες. Πρόκειται ουσιαστικά για μαρτυρίες προβλημάτων που κατά το παρελθόν μάστιζαν την πόλη.

Κατά το παρελθόν, πριν την κατασκευή των προστατευτικών αναχωμάτων του Τίβερη τον 19ο αιώνα, η πόλη υπέφερε από τις πλημμύρες του ποταμού. Από την ρωμαϊκή εποχή και μέχρι τον Μεσαίωνα αυτό το φαινόμενο δεν ήταν σύνηθες αλλά η κατάσταση επιδεινώθηκε από τον Μεσαίωνα και μετά, εξαιτίας της ανθρώπινης επέμβασης, της οικοδόμησης και των αστικών μετατροπών, που επέδρασαν στην κοίτη και στην διαδρομή του Τίβερη.
Οι αναμνηστικές πλάκες των πλημμυρών του Τίβερη είναι πάνω από εκατό και οι πρώτες μαρτυρίες αυτού του είδους ανάγονται στο 1230. Αφορούν όλους τους ενδιάμεσα αιώνες και φτάνουν μέχρι πρόσφατα σχετικά, στο 1937, έτος της τελευταίας πλημμύρας. Εκτός από το έτος της πλημμύρας και μιας σύντομης περιγραφής στα λατινικά, σε πολλές περιπτώσεις ένα δάκτυλο δείχνει  το ύψος που έφτασε το νερό του ποταμού στην συγκεκριμένη περιοχή. Για μια τέτοια αναμνηστική πλάκα του 1277 έχουμε αναφερθεί σε ξεχωριστό θέμα.

Ένα άλλο ακανθώδες πρόβλημα ήταν η διαχείριση των αστικών αποβλήτων.
Στην πραγματικότητα, μέχρι τα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα, τόσο ο απλός λαός, όσο και οι υπηρέτες των  πλούσιων οικογενειών, είχαν σαν κοινή καθημερινή συνήθεια για να απαλλαγούν από τα οικιακά απορρίμματα, να τα αφήνουν στον δρόμο ή λίγο παραπέρα από την πόρτα τους. Μόνο όταν τα σκουπίδια δημιουργούσαν πραγματικούς σωρούς, ύστερα μπορεί και από βδομάδες, ένα κάρο τα απομάκρυνε. Να προσθέσουμε πως οι δρόμοι κάθε άλλο ήταν παρά καθαροί, αφού καθαρίζονταν από την λάσπη και τα περιττώματα των αλόγων μόνο κάθε οκτώ ημέρες. Η καθαριότητα των δρόμων εκτελούνταν από κοινούς αλυσοδεμένους κατάδικους.

Για την αποτροπή αυτής της δυσάρεστης κατάστασης άρχισαν να εμφανίζονται από τα μέσα του 18ου αιώνα διατάγματα που απαγόρευαν την δημιουργία τέτοιων σωρών απορριμάτων (mondezzaro) και που κοινοποιούνταν με εντοιχισμένες πλάκες. Αυτά τα διατάγματα εκδίδονταν από τις εκκλησιαστικές αρχές που κατά την παπική περίοδο κυβερνούσαν την πόλη, και ειδικά από τον επίσκοπο υπεύθυνο των οδών.
Σε αυτές τις πλάκες αναφέρεται η απαγόρευση δημιουργίας σωρών απορριμάτων στην συγκεκριμένη οδό, καθώς και οι ποινές που θα επιβάλλονταν στους παραβάτες.

Οι αναφερόμενες ποινές δεν ήταν διόλου αστείες. Περιλάμβαναν χρηματικά ποσά (σκούδα), φυλάκιση αλλά και σωματικές ποινές. Στις πλάκες αναφέρονται βασανισμοί όπως τα ξύλινα δεσμά και ο κλοιός, ο τροχός,  το κρέμασμα από τα χέρια, η μαστίγωση με βούρδουλα. Και για να μην δημιουργούνταν αμφιβολίες ως προς το ποιος ήταν ο υπέυθυνος της παράβασης, αναγράφονταν πως «ο πατέρας είναι υπεύθυνος για τον γιό και ο αφέντης για τον υπηρέτη».
Αυτές οι απαγορεύσεις διατηρήθηκαν σε ισχύ μέχρι το τέλος του παπικού κράτους (1870).

Μια άλλη μοναδική στο είδος της πλάκα είναι αυτή στα αριστερά: Απευθύνεται στους ξενοδόχους και εστιάτορες, οι οποίοι όφειλαν να καταγγείλουν τους ασθενείς πελάτες τους – σίγουρα από φόβο κάποιας επιδημίας – για να επιτρέψουν στην Αδελφότητα του Ιερού Μυστηρίου της Θείας Επιμονής  να αναλάβει τη υγειονομική και πνευματική φροντίδα των αρρώστων. Αυτή η πλάκα τοποθετήθηκε εκεί το 1750, την χρονιά του Ιωβηλαίου, ακριβώς γιατί αναμένονταν μια αύξηση του αριθμού των προσκυνητών.

Υπάρχει μια τρίτη κατηγορία εντοιχισμένων πλακών που έχει να κάνει με την ιδιοκτησία των ακινήτων.
Συνηθίζονταν να αναρτούνται πλάκες που κατονόμαζαν τον ιδιοκτήτη της οικίας όπου βρίσκονταν εντοιχισμένη η πλάκα, σε κάποιο ύψος ασφαλείας όπου δεν μπορούσαν να αφαιρεθούν από τους διαβάτες. Η τοποθέτηση αυτή γίνονταν είτε για να αποθαρρύνουν τυχόν επιτήδειους που θα δοκίμαζαν να εγκατασταθούν εκεί, νομίζοντας το σπίτι εγκαταλελειμμένο, είτε για ένα είδος προσωπικής υπερηφάνειας του ιδιοκτήτη. Σε αυτή την περίπτωση το μοτίβο των πλακών είναι κάπως μονότονο, καθώς σχεδόν όλες αναφέρουν το ονοματεπώνυμο του ιδιοκτήτη και την καθιερωμένη έκφραση «οικία ελεύθερη από ενοίκιο»ή σε άλλες περιπτώσεις «ελεύθερη ιδιοκτησία».

Τέλος, υπάρχει μια τελευταία κατηγορία εντοιχισμένων πλακών, θρησκευτικού περιεχομένου. Πρόκειται είτε για αναθηματικές πλάκες προς ανάμνηση θαυμάτων και καταπολέμησης επιδημιών, είτε για πλάκες όπου ο πάπας βεβαιώνει την παροχή άφεσης αμαρτιών προς ζώντες και συγγενείς νεκρούς, έναντι προσευχής.