Για  μια αναλυτική περιήγηση στο Κάστρο του Αγίου Αγγέλου πατήστε εδώ. 

 

Το 135 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Αδριανός αποφασίζει να κατασκευάσει ένα μαυσωλείο για αυτόν και τα μέλη της οικογένειάς του. Επηρεασμένος από τον Αύγουστο, ο οποίος είχε ήδη κατασκευάσει το δικό του στο Πεδίο του Άρεως, αποφασίζει ωστόσο να το αναγείρει στην δεξιά όχθη του Τίβερη, περιοχή που δεν είχε χρησιμοποιεί μέχρι τότε από κανέναν άλλο αυτοκράτορα. Ο Αδριανός θα πεθάνει πριν ολοκληρωθεί το μνημείο και μόνον ένα χρόνο αργότερα θα θεοποιηθεί και οι στάχτες του θα μεταφερθούν στο μαυσωλείο.

Εκτός από τον Αδριανό, εκεί θα ταφούν και η σύζυγος με τα παιδιά τους, καθώς και οι ρωμαίοι αυτοκράτορες για τα επόμενα εκατό χρόνια. Ήδη από τον 5° αιώνα αρχίζει να θεωρείται πιο πολύ φρούριο παρά μαυσωλείο, κατά τον Μεσαίωνα χρησιμοποιείται ήδη σαν φρούριο από διάφορες ισχυρές οικογένειες και μετέπειτα από τον ίδιο τον πάπα, ενώ από τον 14° αιώνα και μετά θεωρείται πλέον επίσημα παπική έδρα (appartamento papale). Κατά τον 18° αιώνα θα μετατραπεί σε φυλακή, αργότερα σε στρατώνα, για να γίνει στο τέλος μουσείο (1906).

Η αρχική ρωμαϊκή κατασκευή αλλοιώθηκε με τους αιώνες, ωστόσο το αρχικό σχέδιο, μεγάλα τμήματα ειδικά στους κάτω ορόφους και η εσωτερική διαμόρφωση διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση, αν και απογυμνωμένα.
Το κτίριο είχε μια τετράγωνη βάση με μήκος πλευρών 89 μέτρα και ύψος 15 μέτρα. Πάνω της στηρίζονταν μια κυλινδρική κατασκευή ύψους 20μ και πιο πάνω ένας κυλινδρικός ναΐσκος που περιβάλλονταν από κίονες. Στην κορυφή βρίσκονταν τοποθετημένο ένα χάλκινο τέθριππο άρμα που το οδηγούσε ένα πελώριο άγαλμα του Αδριανού. Το κέντρο του μνημείου, όπου βρίσκονταν ο ταφικός θάλαμος, είναι προσιτό από μια εσωτερική ελικοειδής στοά (dromos).

Το Κάστρο του Αγίου Αγγέλου συνδέεται αναμφισβήτητα με την ιστορία της Ρώμης και έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο σε όλους τους σταθμούς της ιστορίας της.
Ήδη κατά τον 5° αιώνα έγινε κέντρο άμυνας κατά τις λεηλασίες των Βησιγότθων του Αλάριχου (410) και των Βανδάλων του Γιζέριχου (455). Τότε το μαυσωλείο υπέστηκε καταστροφές, όταν οι αμυνόμενοι εκτόξευαν στους επιτιθέμενους ό,τι έβρισκαν πρόχειρο, συμπεριλαμβανομένων των κιόνων και των αγαλμάτων που κοσμούσαν το μαυσωλείο.

Κατά τους επόμενους αιώνες το ήδη φρούριο θα περάσει από χέρι σε χέρι σε διάφορες οικογένειες, μέχρι εκείνη των Ορσίνι, οικογένεια παπών. Από τότε το Κάστρο του Αγίου Αγγέλου, παπική ιδιοκτησία πλέον, θα αρχίσει να μεταβάλλεται σε απόρθητο φρούριο, με μια σειρά αμυντικών έργων και καλυτερεύσεων.
Οι πάπες είχαν πλέον καταλάβει πως όποιος ήταν κύριος του κάστρου ήταν και κύριος της κατάστασης και φυσικά της πόλης.

Κάστρο Αγίου Αγγέλου

Ο πάπας Νικόλαος Γ’ κατά τα τέλη του 13ου αιώνα θα μεταφέρει μερικώς την παπική έδρα στο κάστρο και θα κατασκευάσει το φημισμένο passetto, την μυστική διάβαση πάνω στα τοίχη που το συνδέει με τον Άγιο Πέτρο.

Κατά τους επόμενους αιώνες τα αμυντικά έργα θα βελτιωθούν, ενώ παράλληλα οι πάπες θα ασχοληθούν και με την διακόσμηση των χώρων. Διάσημο είναι το λουτρό (stufetta) του Κλήμη Ζ’ , οι τοιχογραφίες του Πιντουρίκιο και οι διακοσμημένες αίθουσες που έφτιαξε ο Αλέξανδρος ΣΤ’.
Κατά το 1527 η Ρώμη θα λεηλατηθεί από τους γερμανούς μισθοφόρους του Καρόλου Ε΄. Ο Κλήμης Ζ’ θα καταφέρει την τελευταία στιγμή να ξεφύγει από τα χέρια τους, διαφεύγοντας από το Βατικανό, χάρη στην διάβαση πάνω στα τείχη και θα καταφύγει στο κάστρο, παραμένοντας εγκλωβισμένος εκεί για 6 μήνες.

Στην συνέχεια το κάστρο θα λάβει σχεδόν την μορφή που έχει σήμερα, αναθέτοντας σε αρχιτέκτονες την καλυτέρευση της άμυνας, ακολουθώντας τις σύγχρονες αμυντικές μεθόδους της εποχής, με την δημιουργία ενός πενταγωνικού προμαχωνικού συστήματος, διάνοιξης υγρής τάφρου, μετωπικό μεταπύργιο κλπ. Αξίζει να αναφέρουμε πως το 1652 ο πάπας Ουρβανός Ζ’ έβαλε να ξηλώσουν την μπρούτζινη ρωμαϊκή επένδυση των δοκών του Πάνθεον για να κατασκευάσει 80 κανόνια. Πρόκειται για  ακόμη μια άλλη εισφορά της αρχαίας Ρώμης στην κοσμική παπική εξουσία.

Το κάστρο πήρε διάφορα ονόματα κατά τους αιώνες. Μέχρι τον 5° ονομάζονταν Adrianeum και templum et castellum Adriani. Αργότερα castellum και Castrum Crescentii, από το όνομα της ιδιοκτήτριας οικογένειας. Από τον 6° αιώνα και μετά παίρνει την σημερινή ονομασία, Castrum Sancti Angeli, Κάστρο του Αγίου Αγγέλου.

Η προέλευση του ονόματος ανάγεται στην οπτασία που είδε το 590 ο πάπας Γρηγόριος Α΄ , όταν κατά την διάρκεια μιας λιτανείας για την σωτηρία της πόλης από την πανώλη, είδε στην κορυφή του κάστρου τον αρχάγγελο Μιχαήλ να τοποθετεί το ξίφος στην θήκη του, σημάδι πως η επιδημία είχε λάβει τέλος. Από το 1544 ένα μαρμάρινο άγαλμα του αρχάγγελου κοσμούσε την κορυφή του κάστρου, το οποίο αντικαταστήθηκε λόγω ζημιών το 1753 από ένα άλλο, του φλαμανδού γλύπτη Peter Anton von Verschaffelt.

Αναπόσπαστο τμήμα του κάστρου είναι και η ομώνυμη γέφυρα, για την οποία έχουμε μιλήσει σε προηγούμενο άρθρο. Κατά το 2010 το κάστρο δέχτηκε 800.000 επισκέπτες.

 

MAP