Η αλχημεία είναι ένα παλαιό φιλοσοφικό και εσωτεριστικό σύστημα που συνδέει χημικά, φυσικά, αστρολογικά, μεταλλουργικά και θρησκευτικά στοιχεία. Από τον Ύστερο Μεσαίωνα και μετά, σκοπός της ήταν να κατακτήσει την πανσοφία, να βρει το μυστικό της αιώνιας ζωής και τέλος, να ανακαλύψει τον τρόπο να μεταλλάξει όλα τα μέταλλα σε χρυσό. Ακόμη και σήμερα τα μυστικά της αλχημείας δεν είναι εντελώς γνωστά και ένα πέπλο μυστηρίου καλύπτει τις σκοτεινές γωνιές αυτής της επιστήμης.
Η πόρτα που βρίσκεται τοποθετημένη στην πιάτσα Βιτόριο (piazza Vittorio | πλατεία Βίκτωρος Εμμανουήλ Β’) είναι μια από τις πέντε που ανήκαν στο μέγαρο του μαρκήσιου Massimiliano Palombara Pietraforte, το οποίο βρίσκονταν δίπλα στον χώρο που βρίσκεται σήμερα η πλατεία. Το μέγαρο δεν υπάρχει πια. Η «μαγική πόρτα» ή «η πόρτα των αλχημιστών» είναι η μοναδική από τις πέντε πόρτες της βίλα Παλομπάρα που επέζησε μέχρι σήμερα και μια επιγραφή μας επιτρέπει να την χρονολογήσουμε στα 1680.
Σύμφωνα με το μύθο, ένας ταξιδιώτης παρουσιάστηκε μια μέρα στην βίλα, ζητώντας φιλοξενία για την νύχτα. Ο ταξιδιώτης, έμεινε για ένα βράδυ στους κήπους της βίλας, αναζητώντας ένα μυστηριώδες βότανο ικανό να παράγει χρυσό και το επόμενο πρωί περνώντας από την πόρτα, εξαφανίστηκε για πάντα, αφήνοντας πίσω του κάποια κομματάκια χρυσού, προϊόν μιας επιτυχημένης αλχημικής μετάλλαξης, καθώς και μια περγαμηνή γεμάτη αινίγματα και μαγικά σύμβολα που πρέπει να έκρυβαν το μυστικό της Φιλοσοφικής Λίθου.
Ο μαρκήσιος, μην μπορώντας να λύσει το μυστικό των γραπτών, έβαλε να χαράξουν στις πέντε πόρτες της βίλας Παλομπάρα και στους τοίχους του αρχοντικού, το περιεχόμενο του χειρογράφου με τα σύμβολα και τα αινίγματα, με την ελπίδα πως μια μέρα κάποιος θα ήταν σε θέση να τα αποκρυπτογραφήσει.
Πού σταματάει ο μύθος και αρχίζει η πραγματικότητα;
Σίγουρα οι επιγραφές και τα σύμβολα της πόρτας αποτελούν μια από τις σημαντικότερες αλχημικές μαρτυρίες στον κόσμο.
Ο μαρκήσιος, όπως και πολλά άλλα μέλη της κοινωνικής ελίτ, είχε γοητευτεί από τις εσωτεριστικές επιστήμες, μερικές εκ των οποίων ασκούσε ενεργά και ο ίδιος. Τα οικονομικά μέσα και η κοινωνική του θέση του επέτρεπαν να χρηματοδοτεί έναν αριθμό αλχημιστών. Στο σπίτι του γίνονταν επίσης συναντήσεις, κατά τις οποίες λάμβαναν μέρος σημαντικά πρόσωπα που μοιράζονταν τα ενδιαφέροντά του, όπως η βασίλισσα Χριστίνα της Σουηδίας, που ζούσε στη Ρώμη, ο αστρονόμος Τζοβάνι Κασίνι, ο διάσημος Ατανάζιους Κίρχερ και άλλοι.
Ένας νεαρός γιατρός και αλχημιστής από το Μιλάνο, ο Τζουζέπε Μπόρι, ο οποίος είχε εκδιωχθεί από το κολέγιο των Ιησουιτών όπου φοιτούσε, λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος του για τον αποκρυφισμό, ήρθε στη Ρώμη και εντάχθηκε στον κύκλο της Βίλα Παλομπάρα.
Λέγεται πως ο Μπόρι, τον οποίο χρηματοδοτούσε ο Μαρκήσιος, έκανε πειράματα στο εργαστήριο της βίλας για να ανακαλύψει την θρυλική Φιλοσοφική Λίθο που θα του επέτρεπε να μετατρέψει την ύλη σε χρυσό. Αλλά μια νύχτα αναγκάστηκε να φύγει βιαστικά, όταν η παπική Ιερά Εξέταση στράφηκε εναντίον του, αφήνοντας πίσω του μια σειρά από περγαμηνές στις οποίες αναγράφονταν σύνθετες φόρμουλες που κανείς δεν ήταν σε θέση να ερμηνεύσει. Έτσι ο μαρκήσιος Παλομπάρα τις χάραξε στην πόρτα του εργαστηρίου του, ελπίζοντας σε μια μελλοντική ερμηνεία.
Οι φόρμουλες της πόρτας δεν έχουν ακόμη ερμηνευτεί, για αυτόν τον λόγο αρκετοί συνδέουν το περιεχόμενο των περγαμηνών με το περιεχόμενο του χειρόγραφου Βόινιτς.
Η βίλα γκρεμίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα για να δώσει θέση στην τωρινή πλατεία. Η πόρτα τοποθετήθηκε στον σημερινό κήπο το 1890 και πλαισιώνεται από δύο δίδυμα μαρμάρινα αγάλματα του Αιγύπτιου θεού Βησά, που βρέθηκαν σε ανασκαφές στον λόφο Κουϊρινάλις.

 

 

 

* * *