Κοιτώντας από την κλειδαρότρυπα

Στην πλατεία των Ιπποτών της Μάλτας (piazza dei Cavallieri di Malta), μια ήσυχη και διακριτική περιοχή τριγυρισμένη από βίλες στον λόφο Αβεντίνο (Aventino), μπορεί να διακρίνει κανείς μια παράξενη παρουσία τουριστών μπροστά από μια πύλη. Σε ορισμένες στιγμές της ημέρας αυτή η παρουσία μετατρέπεται σε ουρά, όπου όλοι περιμένουν υπομονετικά να έλθει η σειρά τους για να κοιτάξουν μέσα από μια κλειδαρότρυπα.

Πρόκειται μάλλον για το πιο ωραίο θέαμα που μπορεί να δει κανείς μέσα από μια κλειδαρότρυπα· μια υποβλητική, τεχνική και σκοτεινή στοά φτιαγμένη από φυτά, συνοδεύει το βλέμμα στο βάθος, όπου διακρίνεται μακρυά, λουσμένο στο φως το “cupolone”, ο μεγάλος θόλος της βασιλικής του Αγίου Πέτρου.

Πέρα από την πύλη υπάρχει η Βίλα-έδρα του Ηγουμενείου της Μάλτας, ιστορική έδρα στην Ρώμη του Τάγματος της Μάλτας. Η βίλα χτίστηκε τον 10° αιώνα πάνω σε ένα οχυρωμένο μοναστήρι βενεδικτίνων μοναχών από τους Ναΐτες (Templari) και ύστερα από την διάλυσή τους πέρασε στους Ιωαννίτες Ιππότες (Ospitalieri) και στην συνέχεια στους Ιππότες της Μάλτας.

Η τωρινή μορφή της πλατείας και η παρουσία της πύλης οφείλονται στην αναδόμηση του 1765 από τον Giovanni Battista Piranesi, με την δημιουργία της πλατείας για την είσοδο στην βίλα, ίσως μοναδικό παράδειγμα στην Ρώμη διαμόρφωσης αστικού χώρου σε ροκοκό.

Η πλατεία κρύβει επίσης και έναν από τους θρύλους της Ρώμης, σύμφωνα με τον οποίο ο λόφος είναι ένα τεράστιο, μοναδικό πλοίο των Ναΐτων Ιπποτών που κάποτε θα σαλπάρει για τους Αγίους Τόπους. Ο Piranesi, κρυφός θαυμαστής των Ιπποτών, οικοδόμησε τον λόφο γεμίζοντάς τον με αναφορές, σύμβολα, στοιχεία και μότο τα οποία θα αναγνωρίζονταν με το πέρασμα του χρόνου από εκείνους που θα κατείχαν το κλειδί ερμηνείας. Τα σύμβολα αυτά υπάρχουν παντού, στην είσοδο της βίλας, στους οβελίσκους της πλατείας, στον δαίδαλο που σχηματίζουν οι κήποι.