Πριν καιρό είχα δει κάποιες φωτογραφίες των τοιχογραφιών ενός μοναστηριού στο οποίο δεν είχα καταφέρει να πάω ποτέ. Να φτάσεις εκεί είναι εύκολη υπόθεση – βρίσκεται δίπλα στο Θέατρο του Μαρκέλλου, ουσιαστικά στο κέντρο – το δύσκολο είναι να οργανώσεις μια επίσκεψη. Οι μοναχές που το διαχειρίζονται επιτρέπουν κάποιες επισκέψεις μόνο με ραντεβού, ενώ τον υπόλοιπο χρόνο παραμένει off-limits. Μόνο μια μέρα το χρόνο, στις 8 Μαρτίου, επέτειο του θανάτου της προστάτιδάς τους, οι αίθουσες ανοίγουν για το κοινό. Φέτος έπεφτε Σάββατο, οπότε άδραξα την ευκαιρία και πήγα.

Ήδη στις 9 το πρωί, την ώρα που το μοναστήρι άνοιγε για το κοινό, υπήρχε συνωστισμός και είχε σχηματιστεί ουρά απ’ έξω.

Το πλήρες όνομα των μοναχών του μοναστηριού είναι «Αφιερωμένες στην Αγία Φραγκίσκη της Ρώμης» (Oblate di Santa Francesca Romana) και δημιουργήθηκε τον Μάρτη του 1433, εκεί όπου η Αγία έζησε μαζί με τον πρώτο πυρήνα καλογριών.
Το εσωτερικό είναι μια βουτιά στο παρελθόν, με τους διάφορους χώρους να έχουν παραμείνει ίδιοι επί αιώνες.

Μια σκάλα οδηγεί στον πρώτο όροφο.  Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά τα σκαλοπάτια, θα ανακαλύψουμε πως είναι φτιαγμένα από μαρμάρινα θραύσματα ρωμαϊκών κιονόκρανων.

Η πρώτη αίθουσα που θα συναντήσουμε είναι η παλαιά τραπεζαρία. Ένας τοίχος της είναι εξ ολοκλήρου διακοσμημένος με τοιχογραφίες που περιγράφουν τους πειρασμούς που δέχτηκε από τον Διάβολο η Αγία Φραγκίσκη. Η τραπεζαρία και οι τοιχογραφίες είναι του 15ου αιώνα.
Η μεγάλη τοιχογραφία αποτελείται από 10 πλαίσια, διατεταγμένα σε δύο σειρές. Οι διάφορες σκηνές είναι μονόχρωμες με κυρίαρχο χρώμα το πράσινο. Κάτω από τις σκηνές υπάρχουν λεζάντες με την αφήγηση της κάθε ιστορίας, γραμμένες στη λαϊκή ντόπια γλώσσα της εποχής. Είναι πιθανό να δημιουργήθηκε από περισσότερο από ένα καλλιτέχνη. Το στυλ ανάγει στους Benozzo Gozzoli και Antoniazzo Romano ή σε καλλιτέχνες των σχολών τους.

Από τη τραπεζαρία μια μικρή σκάλα οδηγεί στο μικρό δωμάτιο όπου έζησε μέχρι το θάνατό της η Αγία Φραγκίσκη. Σε μια λειψανοθήκη βρίσκονται τα απομεινάρια των ρούχων της.

Θα επιστρέψουμε στην αρχική σκάλα που οδηγεί από την είσοδο στην τραπεζαρία και θα κατεβούμε 3-4 σκαλοπάτια. Στα δεξιά μας βρίσκεται η κυριότερη αίθουσα, το παλαιό προσευχητήριο.

Οι τοιχογραφίες που καλύπτουν πλήρως τους τέσσερις τοίχους αποδίδονται σε γνωστούς καλλιτέχνες όπως ο Antoniazzo Romano (Longhi), ο Benozzo Gozzoli και σε ένα μαθητή του Piero della Francesca. Η ημερομηνία εκτέλεσης των τοιχογραφιών (1468) σημειώνεται στο τελευταίο από τα 25 πλαίσια. Οι σκηνές αφηγούνται τη ζωή και τα έργα της Αγίας Φραγκίσκης και περιγράφονται με διδακτικά κείμενα κάθε από κάθε σκηνή. Ξεχωρίζει ο υπέροχος κεντρικός πίνακας όπου απεικονίζεται στο κέντρο η Παναγία με το Βρέφος, με την Αγία Φραγκίσκη, τον άγγελο και τον Άγιο Βενέδικτο στις δύο πλευρές. Δίπλα, θα διακρίνουμε μια μοναδική αναπαράσταση της κόλασης, η οποία αποδίδεται σε έναν μεταγενέστερο καλλιτέχνη.
Εκτός από το θρησκευτικό χαρακτήρα, οι σκηνές είναι ενδιαφέρουσες γιατί αναπαράγουν το ρωμαϊκό περιβάλλον, με τα σχήματα, τα χρώματα και τη ζωή της πόλης κατά τον δέκατο πέμπτο αιώνα. Το ξύλινο ταβάνι είναι ολόκληρο ζωγραφισμένο με φωτεινά χρώματα με φυτικά μοτίβα.

Οι μοναχές που ζουν σήμερα στο παλιό μοναστήρι είναι λίγες, δεν πρέπει να είναι παραπάνω από 10-15.

Διακρίνονται από την χαρακτηριστική ενδυμασία τους, λιτή και αυστηρή: ένα μαύρο ένδυμα που συμβολίζει τον θάνατο και ένα λευκό μαντήλι που καλύπτει το κεφάλι και τους ώμους, συμβολο της υπακοής…

Το μοναστήρι των Αφιερωμένων στην Αγία Φραγκίσκη της Ρώμης βρίσκεται εδώ.

 

* * *