Σύμφωνα με το Legenda Aurea (Χρυσός Μύθος ή Συναξάρια Αγίων) του Ιάκωβου ντε Βαράτζινε, μια μεσαιωνική συλλογή Βίων Αγίων γραμμένη στα λατινικά, «όταν οι Απόστολοι μετά την Πεντηκοστή χώρισαν, ο Ιωάννης ο Ευαγγελιστής πήγε στην Μικρά Ασία, όπου ίδρυσε πολλές εκκλησίες. Όταν ο αυτοκράτορας Δομιτιανός έμαθε για τη φήμη του, διέταξε να τον φέρουν στην Ρώμη και τον έριξε σε ένα δοχείο με καυτό λάδι, ακριβώς μπροστά από την Porta Latina (Λατίνη Πύλη): αλλά ο Ιωάννης, χάρη στην πίστη του, βγήκε αβλαβής από την δοκιμασία. Ο αυτοκράτορας, βλέποντας πως δεν πτοήθηκε και πως συνέχιζε το κήρυγμα του, τον έστειλε εξορία στο νησί της Πάτμου, όπου εκεί έγραψε την Αποκάλυψη σε πλήρη απομόνωση.» Το ίδιο αναφέρει στο De praescriptione haereticorum και ο Τερτυλλιανός, ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς της εκκλησίας κατά τα τέλη του 2ου αιώνα.
San Giovanni a Porta Latina
Η εκκλησία του San Giovanni a Porta Latina (ονομάστηκε έτσι λόγω της εγγύτητάς της με την Λατίνη Πύλη) είναι μια από τις παλαιότερες εκκλησίες της Ρώμης. Κατασκευάστηκε από τον πάπα Γελάσιο τον πέμπτο αιώνα πάνω σε ένα αρχαίο ναό της Αρτέμιδος, ξαναχτίστηκε εκ θεμελίων από τον Αδριανό Α΄ το 772 και ανακαινίστηκε το 1191, όταν υπό Κελεστίνου Γ’ μεταφέρθηκαν εκεί τα λείψανα των Αγίων Ιορδάνη και Επίμαχου. H περιοχή, ακόμα και σήμερα, είναι από τις πιο απομονωμένες της Ρώμης.
Το εσωτερικό του ναού
Το εσωτερικό διατηρεί την απλή και παλαιά αρμονία της αρχικής μορφής. Κατά τον 17° αιώνα δέχτηκε προσθήκες μπαρόκ αλλά θα επιστρέψει στη μεσαιωνική μορφή του στις αρχές του 20ου αιώνα. Μετά την αποκατάσταση πήρε την όψη που είχε το 1191. Χωρίζεται σε τρία κλίτη με δύο σειρές από πέντε στήλες, καθεμία από διαφορετικό είδος μαρμάρου ρωμαϊκής εποχής, στις οποίες στηρίζονται ημικυκλικές αψίδες.
Μεσαιωνικές τοιχογραφίες
Οι μεσαιωνικές τοιχογραφίες του 12ου αιώνα που κοσμούν το κεντρικό κλίτος, βρέθηκαν κατά τη διάρκεια της αποκατάστασης του 1940 και απεικονίζουν 46 διαφορετικές σκηνές από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Πρόκειται για τοιχογραφίες εξαιρετικής σημασίας για τη μελέτη της μεσαιωνικής τέχνης στη Ρώμη, σε μια εποχή που αποτελεί πέρασμα από την βυζαντινή επιρροή στην ρωμαϊκή σχολή του Καβαλίνι. Η κόγχη είναι μοναδική στη Ρώμη, εξωτερικά είναι πολυγωνική, όπως αυτές των ναών της Κωνσταντινούπολης κατά τον πέμπτο και έκτο αιώνα.
Στην βάση του βωμού διακρίνεται επιγραφή του 12ου αι. με την ονομασία (titulus) του ναού, χαραγμένη σε κεφαλαία λατινικά, η οποία βρέθηκε κατά τη διάρκεια των τελευταίων αποκαταστάσεων: «TIT. S.IOANNIS ANTE PORTAM LA(TINAM)”. (Ναός Αγίου Ιωάννη προ της Λατίνης Πύλης).
Στα αριστερά βρίσκεται το ρωμανικό κωδωνοστάσιο του 12ου αιώνα, με τετραγωνικό σχήμα σε πέντε επίπεδα εκ των οποίων τα τρία τελευταία φέρουν κομψά τρίλοβα παράθυρα. H καμπάνα είναι του 1723.
Στην πρόσοψη βρίσκεται ένα προστώο με πέντε καμάρες, που σχηματίζεται από τέσσερις κίονες από μάρμαρο και γρανίτη και κοσμείται με τρία ιωνικά κιονόκρανα και ένα δωρικό.
Η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη διατέλεσε για καιρό καταφύγιο ασκητών, δεδομένου ότι ολόκληρη η περιοχή είχε εγκαταλειφθεί εντελώς.[dt_gap height=”10″ /]
Γάμοι ομοφυλοφίλων τον 16° αιωνα
Στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα, στην εκκλησία του San Giovanni a Porta Latina, με τη συνενοχή ορισμένων μοναχών, δημιουργήθηκε μια μυστική αδελφότητα ανδρών, στο εσωτερικό της οποίας εκδηλώθηκαν ομοφυλοφιλικοί δεσμοί, διαπράττονταν σεξουαλικές πράξεις και εκτελούνταν κανονικοί θρησκευτικοί γάμοι μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου.
Η αδελφότητα διαλύθηκε στις 20 Ιούλη 1578 μετά τη σύλληψη έντεκα ατόμων, όλων αντρών. Η δίκη ενώπιον του Κυβερνητικού Εγκληματικού Δικαστηρίου έκλεισε με μια καταδίκη για οκτώ από τους κατηγορούμενους, οι οποίοι, αφού ομολόγησαν ύστερα από βασανιστήρια, κρίθηκαν ένοχοι για τα αδικήματα του σοδομισμού και της βεβήλωσης του θεσμού του γάμου. Τους επιβλήθηκε η ποινή του θανάτου δι ‘απαγχονισμού και εκτελέστηκαν στις 13 Αυγούστου στην γέφυρα του Αγίου Αγγέλου, με επακόλουθη καύση των οκτώ σωμάτων. Ένας μοναχός αθωώθηκε, ίσως για να αποφευχθεί η άμεση συμμετοχή της Καθολικής Εκκλησίας. Δύο άλλοι κατηγορούμενοι απέφυγαν τον θάνατο γιατί συνεργάστηκαν με τις εκκλησιαστικές αρχές.
San Giovanni in Oleo
Στο σημείο ακριβώς όπου το 92 μ.Χ. ο ογδοντάχρονος Ευαγγελιστής Ιωάννης ρίχτηκε στο καυτό λάδι, κατασκευάστηκε κατά τον 5°αιώνα, μάλλον πάνω σε ένα ειδωλολατρικό μαυσωλείο, ένα κυκλικό martiryum, ένα παρεκκλήσι γνωστό σαν San Giovanni in Oleo, δηλαδή «Άγ. Ιωάννης εν Ελαίω», με αναφορά στο μαρτύριο του αγίου. Κατά τον δέκατο έκτο αιώνα το οικοδόμημα ήταν προφανώς σε πολύ κακή κατάσταση και αποφασίστηκε η ανακατασκευή του.
San Giovanni in Oleo και πίσω η porta Latina.
Το νέο προσευχητήριο (oratorio), ένας οκταγωνικός ναΐσκος, χτίστηκε στις αρχές του 16ου αιώνα από έναν Γάλλο ιεράρχη, ο οποίος χάραξε το έμβλημα του πάνω από την πόρτα: «Au Plasir de Dieu». Ο αρχιτέκτονας παρέμεινε άγνωστος, αν και γενικά αποδίδεται στους Bramante και Antonio da Sangallo τον Νεότερο. Ο Μπορομίνι θα κατασκευάσει μέρος της ζωφόρου, η οποία προστέθηκε μόνο ενάμισι αιώνα αργότερα. Το εσωτερικό του προσευχητηρίου (το οποίο ανοίγει σπάνια), περιέχει τοιχογραφίες του 17ου αιώνα που απεικονίζουν το βασανισμό του Αγίου Ιωάννη.
Porta Latina
Δυό λόγια και για την porta Latina: Είναι μια από τα πιο εντυπωσιακές και καλύτερα διατηρημένες αρχικές πύλες των Αυρηλιανών Τειχών της πόλης. Το όνομά της προέρχεται από την ομώνυμη οδό που την διασχίζει και που κατά την ρωμαϊκή εποχή έφτανε μέχρι την Καπύη κοντά στην Νάπολη, όπου εκεί ενώνονταν με την Αππία. Δέχτηκε κάποιες επεμβάσεις επί αυτοκράτορα Ονώριου.
Porta Latina
Από τον πέμπτο αιώνα και τουλάχιστον μέχρι τον δέκατο πέμπτο, είχε καθιερωθεί στην Ρώμη σαν πάγια πρακτική, ο θεσμός των συμβάσεων παραχώρησης ή πώλησης των πυλών της πόλης σε ιδιώτες και η είσπραξη διοδίων για τη διέλευση. Μια παπική βούλα του 1217 μας πληροφορεί πως τα έσοδα από την porta Latina συντηρούσαν την εκκλησία του S. Tommaso in Formis.
Από τον 15° αιώνα και μετά, η πύλη θα παραμείνει κλειστή για μεγάλα χρονικά διαστήματα και θα ξανανοίξει μετά το 1911.
Ο ναός του Αγ. Ιωάννη στην Λατίνη Πύλη βρίσκεται εδώ.
Leave A Comment