Τα μουσεία του Καπιτωλίου

Η πανέμορφη πλατεία του Καπιτωλίου στη Ρώμη, σχεδιασμένη από τον Μιχαήλ Άγγελο, οριοθετείται  στις δύο πλευρές από το Παλάτσο ντέι Κονσερβατόρι και το Παλάτσο Νουόβο (και αυτά επίσης σχεδιασμένα από τον Μιχαήλ Άγγελο). Τα δύο κτίρια συνδέονται μεταξύ τους με ένα υπόγειο πέρασμα που οδηγεί στο αρχαίο Tabularium (Αρχείο) και στην τοξοστοιχία που βρίσκεται εκεί, με μια υπέροχη θέα στην Ρωμαϊκή Αγορά.
Αυτά τα μέγαρα αποτελούν την έδρα μιας από τις πιο σημαντικές μουσειακές εκθέσεις στη Ρώμη, τα Μουσεία του Καπιτωλίου.

Η συνολική εκθεσιακή επιφάνεια είναι 13.000 τ.μ. και οι επισκέπτες ανέρχονται σε περίπου 500.000 τον χρόνο. Οι συλλογές έχουν μια στενή σχέση με την πόλη της Ρώμης, από την οποία προέρχεται και η πλειοψηφία των έργων. Τα μουσεία ανήκουν στον Δήμο της Ρώμης ο οποίος και τα λειτουργεί.
Θεωρούνται τα πιο παλιά δημόσια μουσεία στον κόσμο. Η γέννηση των Μουσείων του Καπιτωλίου ανάγεται στο 1471, όταν ο Πάπας Σίξτος Δ’ δώρισε στους κατοίκους της Ρώμης μια ομάδα χάλκινων αγαλμάτων που φυλάσσονταν μέχρι τότε στο Λατερανό και η οποία σχημάτισε τον αρχικό πυρήνα της συλλογής. Οι συλλογές στη συνέχεια αυξήθηκαν με δωρεές από τους πάπες, με έργα από ανασκαφές στην Ρώμη, το Βατικανό, ή αγοράστηκαν ειδικά για το μουσείο από ιδιώτες συλλέκτες. Γύρω στα μέσα του 18ου αιώνα ο Βενεδίκτος ΙΔ’ ίδρυσε την Πινακοθήκη. Οι αρχαιολογικές συλλογές εμπλουτίστηκαν σημαντικά στο τέλος του 19ου αιώνα με τα ευρήματα που ήλθαν στο φως από τις μαζικές ανασκαφές, στα πλαίσια των κατασκευών ολόκληρων καινούργιων συνοικιών, όταν η πόλη έγινε η πρωτεύουσα της Ιταλίας.

Πλατεία Καπιτωλίου

Παλάτσο ντέι Κονσερβατόρι

«Αυλή»

Η εσωτερική αυλή φιλοξενεί αξιόλογα δείγματα ρωμαϊκής γλυπτικής. Εδώ βρίσκονται ανάγλυφα από τον ναό του Αδριανού που απεικονίζουν τις επαρχίες της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και πολεμικά τρόπαια.
Στην άλλη πλευρά της αυλής βρίσκονται ευθυγραμμισμένα τμήματα ενός κολοσσιαίου αγάλματος του Μ. Κωνσταντίνου από τη Βασιλική του Μαξεντίου.

«Απαρταμέντο»

Οι αίθουσες που το συνθέτουν, στον πρώτο όροφο του κτιρίου, χρησιμοποιήθηκαν από τους Κονσερβατόρι (ένα είδος αρχόντων/κυβερνητών της πόλης) για τις δραστηριότητες που σχετίζονταν με το λειτούργημά τους.
Σε αυτές τις αίθουσες γίνονταν όλες οι δημόσιες και μυστικές συνεδριάσεις του Συμβουλίου. Η πλούσια διακόσμηση των χώρων αυτών (τοιχογραφίες, γύψινες οροφές και σκαλιστές πόρτες, ταπισερί) έχει ως κύριο θέμα της την αρχαία ιστορία της Ρώμης, από την ίδρυση έως την Ρεπουμπλικανική Εποχή. Οι παλαιότερες τοιχογραφίες χρονολογούνται από τις αρχές του δέκατου έκτου αιώνα. Σε αυτό το τμήμα του μουσείου του πρώτου ορόφου φιλοξενείται η Λύκαινα του Καπιτωλίου, το μπρούτζινο γλυπτό-σύμβολο της Ρώμης. Κορυφαία άλλα εκθέματα του τμήματος είναι ο Aπακανθιζόμενος Νέος, η Μέδουσα του Μπερνίνι, ο Βρούτος του Καπιτωλίου.

Λύκαινα του Καπιτωλίου

«Αίθουσες Καστελλάνι»

Οι αίθουσες Καστελλάνι φυλάσσουν ένα σύνολο εκθεμάτων, τα οποία αντιπροσωπεύουν την κορύφωση της δημιουργίας των ιστορικών συλλογών του μουσείου κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.
Η συλλογή Καστελλάνι, δωρεά του ομώνυμου κοσμηματοπώλη και συλλέκτη, αποτελείται από χειροποίητα αντικείμενα από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους στην Ετρουρία, Λάτιο και την Μεγάλη Ελλάδα  και καλύπτουν ένα χρονικό διάστημα που κυμαίνεται από την 8° έως τον 4° αιώνα π.Χ.

Αγάλματα ίππων

«Οι αίθουσες των Κήπων [Horti]»

Οκτώ αίθουσες του 1ου ορόφου είναι αφιερωμένες στις ανακαλύψεις που έγιναν στον τόπο που άλλοτε υπήρχαν πλούσιες βίλες με τεράστιους κήπους, σε αποκλειστικές περιοχές της αρχαίας Ρώμης. Οι θεματικές ενότητες είναι τρεις, όσες και οι αρχαίοι κήποι από τους οποίους προέρχονται τα ευρήματα και παίρνουν τα ονόματά τους από τους πρώτους ιδιοκτήτες τους: Στατίλιο Ταύρο, Γάιο Κίλνιο Μαικήνα, Λούκιο Λαμία. Και οι τρεις ιδιοκτησίες έχουν σαν κοινό χαρακτηριστικό πως μάλλον λόγω φθόνου, με άνομα ή νόμιμα μέσα περιήλθαν στην αυτοκρατορική περιουσία. Κατά τις ανασκαφές του 19ου αιώνα βρέθηκαν δεκάδες αγάλματα, δάπεδα από αλάβαστρο, μωσαϊκά, κρήνες, τοιχογραφίες.

Η θεοποίηση του αυτοκράτορα Κόμμοδου σαν νέος Ηρακλής

«Εξέδρα του Μάρκου Αυρήλιου»

Η μεγάλη τζαμωτή αίθουσα στεγάζει το μεγαλύτερο χάλκινο έφιππο ανδριάντα του Μάρκου Αυρήλιου, που αρχικά ήταν τοποθετημένος στο κέντρο της πλατείας του Καπιτωλίου, μέχρι το 1981. Το μνημείο δεν αναφέρεται σε αρχαίες πηγές και πιθανότατα φιλοτεχνήθηκε το 176 μ.Χ., κατά τη διάρκεια της νίκης αυτοκράτορα κατά των Γερμανών, ή το 180 μ.Χ., λίγο μετά το θάνατό του.
Ήταν τοποθετημένο στο Λατερανό μέχρι τον Μεσαίωνα. Μεσαιωνικές πηγές αναφέρουν την ύπαρξη τουλάχιστον 22 έφιππων ανδριάντων στην Ρώμη, ορισμένοι από αυτούς μεγαλύτεροι σε διαστάσεις από τον ανδριάντα του Μάρκου Αυρήλιου. Ωστόσο, αυτός ο τελευταίος είναι ο μοναδικός που σώθηκε λόγω της εσφαλμένης αντίληψης πως ήταν ο ανδριάντας του Μ. Κωνσταντίνου. Στην αίθουσα φυλάσσονται και μερικά από τα μπρούντζινα γλυπτά που ανήκαν στον αρχικό πυρήνα της συλλογής αρχαιοτήτων του Καπιτωλίου, όπως το επιχρυσωμένο μπρούτζινο άγαλμα του Ηρακλή και τμήματα από ένα γιγαντιαίο μπρούτζινο άγαλμα του Κωνσταντίνου. Εδώ βρίσκονται επίσης τμήματα από τα θεμέλια του ναού του Δία.
Την έκθεση συμπληρώνει το σύμπλεγμα του λέοντα που δαγκώνει ένα άλογο, έργο ελληνιστικής εποχής. Βρίσκονταν τοποθετημένο στο Καπιτώλιο και ήδη από τον Μεσαίωνα κατείχε μια ισχυρή συμβολική σημασία, καθώς η μορφή του λιονταριού αντιπροσώπευε αλληγορικά την ισχυρή και σωστή διακυβέρνηση της πόλης.

Μάρκος Αυρήλιος

Στο δεύτερο όροφο βρίσκεται η Πινακοθήκη, η παλαιότερη δημόσια συλλογή πινάκων ζωγραφικής. Συστάθηκε μεταξύ του 1748 και 1750, με την αγορά, εκ μέρους του πάπα Βενεδίκτου ΙΔ’, έργων ζωγραφικής του 16ου και 17ου αιώνα,  συμπεριλαμβανομένων αριστουργημάτων του Τιτσιάνο, Καραβάτζιο και Ρούμπενς. Η συλλογή αργότερα μεγάλωσε και αυξήθηκε ιδαίτερα με την δωρεά του κόμη Τσίνι, ο οποίος το 1881 δώρισε στην Πινακοθήκη μια εκπληκτική συλλογή από πορσελάνες.
Οι περίπου 240 πίνακες που αποτελούν την συλλογή αναδιοργανώθηκαν πρόσφατα σε μια νέα εκθεσιακή διαδρομή που ταξινομεί τους πίνακες σε είδη, χρονολογική σειρά, σχολές και ζωγράφους.

Πιο συγκεκριμένα, η πρώτη αίθουσα είναι αφιερωμένη στην ιταλική θρησκευτική ζωγραφική, από τα τέλη του Μεσαίωνα έως την πρώιμη Αναγέννηση, μεταξύ του τέλους του δέκατου τέταρτου αιώνα και στις αρχές του δέκατου έκτου αιώνα.

«Παρουσίαση του Ιησού στον ναό»

Η δεύτερη αίθουσα είναι αφιερωμένη στον 16° αι. και την Φεράρα. Η Φεράρα, πρωτεύουσα ενός μικρού ανεξάρτητου δουκάτου, κυβερνούνταν από την οικογένεια Έστε, η οποία είχε δημιουργήσει μια εκλεπτυσμένη Αυλή, όπου σύχναζαν καλλιτέχνες και συγγραφείς. Η κομψότητα είναι το κύριο στοιχείο της καλλιτεχνικής παραγωγής της Φεράρα, ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της ιταλικής Αναγέννησης. Σημαντικότερος εκπρόσωπος στην αίθουσα είναι ο Μπενβενούτο Τίζι (ιλ Γκαρόφαλο).

Στην τρίτη αίθουσα έχουν συγκεντρωθεί πίνακες από την Βενετία, ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της ιταλικής Αναγέννησης. Εδώ θα δούμε έργα του Ντομένικο Τιντορέτο, Τιτσιάνο, Τζιοβάνι Τζιρόλαμο Σαβόλντο.

Στην τέταρτη σίθουσα υπάρχουν έργα ζωγραφικής από καλλιτέχνες διαφόρων προελεύσεων και σχολών, που δραστηριοποιήθηκαν στη Ρώμη κατά τη διάρκεια του δέκατου έβδομου αιώνα, ενώ η πέμπτη αίθουσα είναι αφιερωμένη στους ζωγράφους από την Ρώμη και την Μπολόνια, τις δύο σημαντικότερες πόλεις του παπικού κράτους της εποχής.

Η έκτη αίθουσα ασχολείται με την σχολή της Μπολόνια. Μερικά από τα έργα είναι σημαντικά δείγματα θρησκευτικών εικόνων που σχετίζονται με το νέο πνεύμα της Αντιμεταρρύθμισης. Ξεχωρίζουν τα έργα του Γκουίντο Ρένι.

Η έβδομη αίθουσα, η αίθουσα της Αγίας Πετρονίλας, η σημαντικότερη, είναι αφιερωμένη στην μεγάλη ζωγραφική που αναπτύχθηκε στην Ρώμη τον 17° αιώνα, όταν η πόλη θα γίνει η ευρωπαϊκή πρωτεύουσα της ζωγραφικής, ο κυριότερος τόπος της καλλιτεχνικής έρευνας. Όλα τα μεγαλύτερα ονόματα της εποχής σταμάτησαν στη Ρώμη για να μάθουν, για να δουλέψουν, για να αναζητήσουν αγοραστές. Η μακρά παραμονή του Καραβάτζιο, από τα μέσα της δεκαετίας του δέκατου έκτου αιώνα μέχρι το 1606, σηματοδότησε μια βαθιά επανάσταση στην ιστορία της ζωγραφικής. Στην αίθουσα υπάρχουν πίνακες του Καραβάτζιο, Ρούμπενς, Γκουερτσίνο, Ντομενικίνο. Ξεχωτίζει για τις διαστάσεις του «η Ταφή της Αγίας Πετρονίλας» του Γκουερτσίνο.

Η τελευταία αίθουσα είναι αφιερωμένη στην ζωγραφική μπαρόκ και παίρνει το όνομά της από τον Πιέτρο ντα Κορτόνα, και από τα έργα του που είναι εκεί αναρτημένα.

Η Πινακοθήκη τελειώνει με την συλλογή Τσίνι, μια συλλογή με περισσότερες από 400 πορσελάνες τοποθετημένες σε ειδικές προθήκες. Βρίσκονται επίσης πίνακες με τοπία της Ρώμης του Γκάσπαρ φαν Βίτελ. Φλαμανδικές ταπισερί κοσμούν τους τοίχους της αίθουσας, η οποία λίγο πριν το τέλος της εκθέτει μια ομάδα πορτρέτων, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων των Βαν Ντάικ, Βελάσκεθ και Πασερότι.

Το Παλάτσο ντέι Κονσερβατόρι έχει ακόμη να επιδείξει άλλες αίθουσες με έργα από τον Μεσαίωνα, όπως το άγαλμα του Κάρολου του Ανδεγαυού. Έργο του 1277, θεωρείται σημαντικότατο γιατί είναι το πρώτο μετακλασικό φιλοτεχνημένο άγαλμα στην Ευρώπη που απεικονίζει ρεαλιστικά μια προσωπικότητα εν ζωή.
Στον δεύτερο όροφο βρίσκεται επίσης το παλάτσο Κλεμεντίνο-Καφαρέλι, επέκταση του μουσείου, με μια ιδιαίτερη συλλογή νομισμάτων και κοσμημάτων.
Είναι απαραίτητη σε αυτό το σημείο μια στάση στον τρίτο όροφο, για κάποιες στιγμές ξεκούρασης στην καφετέρια της οροφής αλλά και για να θαυμάσουμε την πανοραμική θέα στην πόλη της Ρώμης.

«Επιγραφική Αίθουσα»

Η υπόγεια στοά που συνδέει τα δύο μέγαρα του μουσείου κατασκευάστηκε την δεκαετία του ’30, 8 μέτρα κάτω από την πλατεία του Καπιτωλίου. Από το 2005 φιλοξενεί μια επιλογή από τα πιο σημαντικά δείγματα αρχαίας επιγραφικής.
Οι ανασκαφές που έγιναν κατά την κατασκευή της στοάς ανέδειξαν έναν αρχαίο δρόμο, που ανέβαινε προς το Καπιτώλιο και  πλαισιώνονταν από κτίρια της αυτοκρατορικής περιόδου, ​​ένα από τα οποία εισήχθηκε στην μουσειακή διαδρομή.

Στις δύο πλευρές της στοάς εκτίθενται 130 επιγραφές, διαιρεμένες θεματικά, που εστιάζουν τις διάφορες πτυχές της δημόσιας και της ιδιωτικής ζωής στην αρχαία Ρώμη. Οι θεματικές ενότητες ασχολούνται με την γλώσσα, τα επαγγέλματα, την ταφή, την λατρεία, το δίκαιο, την αριστοκρατία, τις υπηρεσίες οδοποιίας και υδραγωγείων.  Πριν φτάσουμε στο τέλος της στοάς, μια απόκλιση προς τα δεξιά οδηγεί στο Tabularium, με θέα στην Ρωμαϊκή Αγορά.

Παλάτσο Νουόβο

 Στο Παλάτσο Νουόβο, σε μια μουσειακή διάταξη που ουσιαστικά παρέμεινε αμετάβλητη από τον 18ο αιώνα, σώζονται οι συλλογές αρχαίων γλυπτών που κάποτε ανήκαν σε μεγάλες αριστοκρατικές οικογένειες των περασμένων αιώνων. Είναι διάσημες οι συλλογές των προτομών των φιλοσόφων και των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, το άγαλμα του Θνήσκοντα Γαλάτη, της Αφροδίτης του Καπιτωλίου, το επιβλητικό άγαλμα του Ωκεανού στην εσωτερική αυλή.

«Αυλή»

Στην κεντρική κόγχη της αυλής του μεγάρου βρίσκεται μια μεγάλη κρήνη με ένα κολοσσιαίο άγαλμα του Ωκεανού, γνωστό σαν  Μαρφόριο.
Οι τρεις μεγάλες στήλες της κρήνης από γκρι γρανίτη, με ανάγλυφους Αιγύπτιους ιερείς, προέρχονται από το ιερό της Ίσιδας και του Σέραπι στο Πεδίο του Άρεως. Πάνω από το άγαλμα βρίσκεται τοποθετημένη μια αναμνηστική επιγραφή του 1734 που αναφέρεται στην ίδρυση του μουσείου και την κατασκευή της κρήνης. Στην αυλή βρίσκονται επίσης αγάλματα σατύρων. Εφαπτόμενη στην αυλή βρίσκεται η Αιγυπτιακή Αίθουσα, με ευρήματα από τον ναό της Ίσιδας, το σημαντικότερο ιερό αφιερωμένο στις αιγυπτιακές θεότητες στην Ρώμη.

 Το χολ του ισογείου είναι γεμάτο από αγάλματα πάνω σε βάσεις ή σε κόγχες. Ξεχωρίζουν το άγαλμα του Άρη, της Αθηνάς και του Αδριανού. Αγάλματα και σαρκοφάγοι βρίσκονται επίσης κατά μήκος της μεγάλης σκάλας που οδηγεί στον πρώτο όροφο.

Εσωτερική αυλή με το άγαλμα του Μαρφόριου

«Πρώτος όροφος»

Ο πρώτος όροφος αποτελείται από έναν μακρύ διάδρομο γεμάτο αγάλματα διάφορων εποχών και ειδών, τα πιο πολλά εκ των οποίων είναι ρωμαϊκά αντίγραφα ελληνικών που έχουν χαθεί. Υπάρχουν επίσης 6 θεματικές αίθουσες και ένα σαλόνι.

Λουτρό της Αφροδίτης
Μικρή οκταγωνική αίθουσα που φιλοξενεί το άψογα διατηρημένο άγαλμα της Αφροδίτης του Καπιτωλίου, αντίγραφο της Αφροδίτης της Κνίδου του Πραξιτέλη.

Αίθουσα των περιστεριών
Η αίθουσα πήρε το όνομά της από ένα από τα δύο ψηφιδωτά που φιλοξενεί, τα οποία βρέθηκαν στην έπαυλη του Αδριανού στο Τίβολι.
Στις βιτρίνες φυλάσσονται και άλλα ευρήματα, όπως θραύσματα με μικρογραφίες σκηνών από την Ιλιάδα και χάλκινες πλάκες που φέρουν επίτιμες επιγραφές.

Αίθουσα των Αυτοκρατόρων
Εδώ βρίσκονται τοποθετημένα πάνω σε μαρμάρινα ράφια κατά μήκος των τοίχων, τα μαρμάρινα πορτρέτα των αυτοκρατόρων και μελών των αυτοκρατορικών οικογενειών. Η συλλογή τεκμηριώνει την ανάπτυξη της προσωπογραφίας από την αυτοκρατορική περίοδο μέχρι και την ύστερη αρχαιότητα. Στο κέντρο της αίθουσας βρίσκεται το άγαλμα της Ελένης, μητέρας του Μ. Κωνσταντίνου. Τα 67 πορτρέτα βρίσκονται τοποθετημένα κατά χρονολογική σειρά.

Αίθουσα των Φιλοσόφων
Η αίθουσα περιέχει τις προτομές ποιητών, φιλοσόφων, ρητόρων της αρχαίας Ελλάδας και της Ρώμης, τα πορτρέτα των οποίων, κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους και κατά την Αναγέννηση, διακοσμούσαν δημόσιες και ιδιωτικές βιβλιοθήκες, σπίτια, βίλες και κήπους των πλουσίων και των εραστών των τεχνών και της φιλοσοφίας. Ξεχωρίζουν πολυάριθμες προτομές του Ομήρου και του Σωκράτη.

Σαλόνι
Η μεγάλη κεντρική αίθουσα διατηρεί την αρχική διακόσμηση των τοίχων και της οροφής με φατνώματα του δέκατου έβδομου αιώνα, σε επιχρυσωμένο ξύλο.
Στο κέντρο βρίσκονται ευθυγραμμισμένα  πέντε αγάλματα από μαύρο μάρμαρο, συμπεριλαμβανομένων δύο Κενταύρων από το έπαυλη του Αδριανού, φιλοτεχνημένων από Έλληνες γλύπτες. Άλλα αξιόλογα γλυπτά, αγάλματα  αυτοκρατόρων και αντίγραφα αριστουργημάτων Ελλήνων καλλιτεχνών βρίσκονται τοποθετημένα κατά μήκος των τοίχων. Ξεχωρίζουν ο Δίας του Ασκληπιού, ο Ηρακλής νεανίσκος, ο Απόλλωνας, ο «Κυνηγός» κλπ.

Αίθουσα των Αυτοκρατόρων

Αίθουσα των Φιλοσόφων

Σαλόνι

Νεαρός Κένταυρος

Αίθουσα του Φαύνου
Η αίθουσα παίρνει το όνομά της από το θαυμάσιο άγαλμα του Φαύνου από κόκκινο μάρμαρο που βρίσκεται στο κέντρο. Προέρχεται και αυτό από την έπαυλη του Αδριανού. Στην αίθουσα, ανάμεσα στα άλλα εκθέματα, βρίσκεται και ένα ιδιαίτερης σημασίας ιστορικό έγγραφο, ο Lex de Imperio Vespasiani, ένας μεγάλος χάλκινος πίνακας  που περιέχει το κείμενο του νόμου με τον οποίο η Γερουσία ανακήρυξε αυτοκράτορα τον Βεσπασιανό.

Αίθουσα του Μονομάχου
Η αίθουσα παίρνει το όνομά της από το διάσημο άγαλμα του «Θνήσκοντα Γαλάτη» που βρίσκεται στο κέντρο. Το άγαλμα ανακαλύφθηκε το 1622. Είναι ένα εξαιρετικό αντίγραφο ενός από τα γλυπτά που βρίσκονταν στο μνημείο που ο Άτταλος Α’, βασιλιάς της Περγάμου, αφιέρωσε στην Αθηνά Πολιάδα, με αφορμή τις νίκες του επί των Γαλατών. Ο πολεμιστής, γυμνός, πεσμένος πάνω στην ασπίδα, με το κεφάλι λυγισμένο και υποφέροντας, προσπαθεί να καταβάλλει μια τελευταία αντίσταση ενάντια στον θάνατο. Ξεχωρίζουν επίσης η «Τραυματισμένη Αμαζόνα», αντίγραφο αγάλματος του Φειδία, ο «Σάτυρος σε ανάπαυση», αντίγραφο του Πραξιτέλη και τέλος, σε προνομιακή θέση δίπλα στο παράθυρο, το σύμπλεγμα του Έρωτα και της Ψυχής.

Διάδρομος
Στον μακρόστενο διάδρομο κατά μήκος του κτιρίου βρίσκονται περισσότερα από 100 γλυπτά διαφόρων μεγεθών, χαρακτήρων και προελεύσεων. Πάρα πολλά είναι ρωμαϊκά αντίγραφα ελληνικών γλυπτών που έχουν χαθεί. Στους τείχους βρίσκονται τοποθετημένες επιτύμβιες επιγραφές από το κολουμβάριο των σκλάβων και των εργατών της Λιβίας, που ανακαλύφθηκε το 1726 στην Αππία Οδό. Τα 100 είδη ασχολιών που αναφέρονται στις επιγραφές, προσφέρουν μια ενδιαφέρουσα εικόνα της ζωής στην αυτοκρατορική αυλή.

Φαύνος

Διάδρομος

 Εδώ τελειώνει η διαδρομή στα Μουσεία του Καπιτωλίου. Έγινε μια περιγραφή των κυριοτέρων εκθεμάτων, θα ήταν αδύνατον να γίνει αναφορά σε όλα. Η επίσκεψη στα μουσεία διαρκεί 3-4 ώρες. Είναι αξιοσύστατο να τα επισκεφθεί κανείς με βιβλίο-οδηγό ή χρησιμοποιώντας τα ακουστικά ξενάγησης που προσφέρονται από το μουσείο.

ΧΑΡΤΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ